พลังงานศักย์(Potential Energy)

พลังงานศักย์ (Potential Energy) แบ่งออกเป็น

1. พลังงานศักย์โน้มถ่วง (Gravitational Potential Energy) เป็นพลังงานศักย์ที่สะสมในวัตถุ เมื่ออยู่บน ที่สูง พลังงานศักย์โน้มถ่วงจะมีค่ามาก หรือ ค่าน้อย ขึ้นอยู่กับระดับความสูงจากพื้นโลก สามารถหาค่าได้จากงานที่ทำหรือการเปลี่ยนตำแหน่งของวัตถุในแนวดิ่ง เช่น การตกของลูกมะพร้าวจากต้น การปล่อยตุ้มตอกเสาเข็ม สามารถหาค่าพลังงานศักย์โน้มถ่วง จากงานเนื่องจากแรงดึงดูดของโลกที่กระทำต่อวัตถุ เมื่ออยู่บนที่สูง

พลังงานศักย์(Ep) = งาน (W)

= Fs

= mgs

ระยะทาง (s) = ความสูง(h)

ดังนั้น    Ep = mgh

ตัวอย่าง     ลิฟท์ขนสินค้าตัวหนึ่งบรรทุกสินค้ามีน้ำหนักรวม 1,500 กิโลกรัม เคลื่อนที่จากชั้นล่างขึ้นไป     ชั้นที่ 7 ซึ่งสูงจากพื้น 28 เมตร จะมีพลังงานศักย์โน้มถ่วงเท่าใด

วิธีทำ     จากสูตร  Ep  =  mgh

เมื่อ m  = 1,500 kg

h =28  m

g =10 m/s

แทนค่า  Ep =1,500 x 10 x 28

= 420,000 J

จะมีพลังงานศักย์โน้มถ่วง 420 kJ

2. พลังงานศักย์ยืดหยุ่น (Elastic Potential Energy) เป็นพลังงานศักย์ที่สะสมในวัตถุที่ติดกับสปริงที่ถูกทำให้ยืดออก หรือ หดเข้า จากตำแหน่งสมดุล แรงที่กระทำต่อสปริงมีค่าไม่คงที่ แต่จะมีค่าเพิ่มขึ้นจากศูนย์ แรงที่นำไปใช้จึงเป็นค่าเฉลี่ย ดังนั้น งานหาได้จาก

งาน = แรงเฉลี่ย x ระยะยืดหยุ่นของสปริง

Image021

เมื่อ  W แทน งานที่ได้จากการยืดหยุ่นของสปริง (J)

F แทน  แรงที่กระทำต่อสปริง (N)

S แทน ระยะยืดหยุ่นของสปริง (m)

อีกประการหนึ่ง แรงที่กระทำต่อสปริงจะแปรผันตรงกับระยะยืดหยุ่นของสปริง มีค่าคงที่ของสปริง เรียกว่า ค่าคงที่ของสปริง หรือ ค่านิจของสปริง (spring constant;k)

นั่นคือ

Image022

เมื่อ   k   คือ  ค่าคงที่ของสปริง หรือ ค่านิจของสปริง

แทนค่า (2) ใน (1)

เนื่องจากงานที่ใช้ในการทำให้สปริงมีระยะเปลี่ยนไป Image024 นั่นคือ พลังงานศักย์ในสปริง เรียกว่า พลังงานศักย์ยืดหยุ่น (Ep)

ตัวอย่าง     ออกแรงดึงขนาด 100 นิวตัน ดึงสปริงให้ยืดออก 30 เซนติเมตร จงคำนวณหาค่าพลังงานศักย์ยืดหยุ่นของสปริง

วิธีทำ          จาก สูตร

Image025

ดังนั้น พลังงานศักย์ยืดหยุ่นของสปริงเมื่อยืดออก 30 เซนติเมตร 15 จูล

ตัวอย่าง       สปริงอันหนึ่งมีค่าคงที่ของสปริง 25 N/m เมื่อสปริงยืด 50 เซนติเมตร จะมีค่าพลังงานศักย์ยืดหยุ่นเท่าใด

วิธีทำ           จากสูตร

Image026

ดังนั้น  พลังงานศักย์ยืดหยุ่นของสปริงเมื่อยืดออก 50 เซนติเมตร 3.125 จูล

Tom